تجهیزات اعلام حریق

سیستم اعلام حریق یا اعلان حریق چیست؟

کار این سیستم شناسایی علائم وجود آتش در یک ساختمان و یا محیط دارای بار حریق و اطلاع رسانی و مدیریت آن محیط است.سیستم اعلام حریق شامل تجهیزاتی مانند انواع دتکتورها (دود، شعله، حرارت و گاز)، آژیرها و فلاشرها (تجهیزات سمعی و بصری)، شستی و کنترل پنل مرکزی بوده که پس از کشف و آشکارسازی علائم حریق؛ اقدامات لازم را در جهت هشدار و آگاه سازی ساکنین و افراد حاضر در آن مکان انجام می دهد و دارای انواع مختلفی از لحاظ نوع کارکرد می باشد.

 

انواع سیستم اعلام حریق:

سیستم‌ اعلام حریق (اعلان حریق) یا همان سامانه اعلام حریقبه دو گروه دستی و اتوماتیک تقسیم‌بندی می‌شوند.

نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق:

در سیستم اعلان حریق هشدارها به دو صورت اتوماتیک و دستی فعال می شود که در نوع اتوماتیک؛ انواع دتکتورها یا آشکارسازها با کشف دود، شعله، گاز و یا حرارت ناشی از حریق؛ به کنترل پنل سیستم پیام ارسال کرده و وجود حریق به ساکنین و افراد حاضر اعلام می گردد. در نوع دستی که حتما باید توسط اپراتور فعال شود با استفاده از دکمه یا اهرم اعلام حریق در نقاط مشخص شده، سیستم اعلام حریق فعال می گردد.

دتکتور اعلام حریق:

دتکتورها وظیفه کشف، شناسایی و آشکارسازی حریق را بر عهده دارند.

دتکتورها دارای 4 نوع متفاوت هستند که عبارتند از:

• دتکتور گاز
• دتکتور دود
• دتکتور شعله
• دتکتور حرارتی

دتکتور شعله :

این دتکتورها حساس به باند باریک تابش مادون قرمز ساطع شده در محدوده 4/4 میکرومتر از شعله آتش بوده که باند انتشار غالب برای شعله های آتش هیدروکربنی است. این دتکتورها به تغییر در شدت تابش در بازه زمانی بین 3 تا 5 ثانیه واکنش نشان می دهد.

دتکتور گاز :

این دتکتورها به منظور تشخیص گازهای خطرناک و سمی در محیط طراحی شده اند. در صورتی که میزان این گازها در هوای محیط مورد نظر از حد مجاز فراتر رود، هشداردهنده نشت گاز یا دتکتور گاز، سیگنال اعلام خطر را به کنترل پنل ارسال می نماید. دتکتور مونوکسید کربن در این دسته قرار می گیرد و برای تشخیص گاز مونوکسید کربن در محیط استفاده می شود.

دتکتورمونوکسید کربن دارای یک سلول الکتروشیمیایی است که مونوکسید کربن را تشخیص می‌دهد اما دود یا هرگونه محصول احتراق دیگر را تشخیص نمی‌دهد.

دتکتور حرارتی :

در صورتی که حریق در محیطی صورت بگیرد و حرارت محیط افزایش یابد؛ این دتکتور به وسیله دو نوار فلزی که دارای جنس های متفاوتی بوده و بی متال(Bimetal) نامیده می شوند فعال می گردد. این بی متال ها درون یک محفظه قرار داشته که تحت تاثیر افزایش دما فعال شده و ارتباط بین دو نوار فلزی بسته می شود و بدین صورت دتکتور فعال می گردد.

دتکتور دود :

دتکتور دود که به فارسی آشکارساز یا تشخیص دهنده دود معنی می شود، با استفاده از ذرات معلق دود در هوا که از اولین نشانه های آتش سوزی است حریق را تشخیص می دهد. دتکتور دود دارای دو نوع دتکتور دود یونیزه و دتکتور دود فوتوالکتریک است که تفاوت آن‌ها در نوع تشخیص آن‌هاست.

دتکتور دود فتوالکتریک :

در دتکتور دودی فتوالکتریک دود حاصل از حریق، شدت پرتوی نوری که به دتکتور می‌رسد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این نور یا قطع‌شده و یا محو می‌شود. دتکتورهای دودی فوتوالکتریک از یک LED و یک حسگر گیرنده نور تشکیل‌شده‌اند و همچنین برای تشخیص دود در محیط از این خاصیت که اثر تیندال نامیده می‌شود بهره می‌برند.

شاسی اعلام حریق :

شاسی یا شستی اعلام حریق شستی یا شاسی اعلام حریق یکی از تجهیزات سیستم اعلام حریق دستی می‌باشد. اعلام حریق توسط اشخاص و با فشار دادن شاسی صورت می‌گیرد. ین شاسی ها باید در مکان های در دسترس و در جاهایی که برای افراد قابل مشاهده و دسترسی است مانند راه پله ها، کنار درب های ورود و خروج و غیره نصب گردد.

شستی اعلام حریق به دو نوع شیشه‌ای و فشاری تقسیم می‌شود که در نوع شیشه ای آن، شخص با شکستن درب شیشه‌ای باعث فعال‌سازی شستی شده و سیگنال هشدار به کنترل پنل ارسال می‌شود. 

در شستی اعلام حریق فشاری یا ریست پذیر؛ اندکی فشار سبب فعال شدن آن شده و سیگنال اعلام حریق به کنترل پنل مرکزی ارسال می‌شود و آژیرها فعال می‌شوند. برای تنظیم مجدد این شستی ها؛ سوئیچ خاصی برای آن ها تعبیه شده است که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

آژیر اعلام حریق :

آژیر اعلام حریق از تجهیزات صوتی و شنیداری سیستم اعلام حریق بوده که در زمان حریق فعال شده و به صدا در می آیند.حداقل صدای آن باید 65 دسی بل باشد. آژیرها باید در مکان های مختلف به وضوح قابل دیدن باشند.

چراغ چشمک زن اعلام حریق :

چراغ های چشمک زن از تجهیزات دیداری سیستم اعلام حریق است که معمولا دارای رنگ قرمز بوده و به موازات آژیرها قرار می گیرند.این چراغ ها معمولا در بالای در واحدها و راه پله ها و راهروها نصب می گردد و از تجهیزات مفید برای افراد ناشنوا در هنگام بروز حریق می باشد.

کنترل پنل :

قسمت اصلی سیستم اعلان حریق از لحاظ برقراری ارتباط میان اجزای مختلف سیستم و تصمیم گیری در جهت اعلام حریق و به صدا در آوردن آژیرها کنترل پنل است که این کار را از طریق میکروپروسسورها انجام می دهد.

محل نصب کنترل پنل باید مجهز به سیستم روشنایی اضطراری باشد. معمولاً کنترل پنل را در اتاق نگهبانی، مرکز اطلاعات هتل ها و در پروژه‌های صنعتی یا تجاری در اتاق کنترل نصب می‌کنند.